مقاله ای در مورد حجاب

اهميت حجاب دراسلام

مقدمه :

حجاب دراسلام اهميت ويژه اي داردوازنصوص قراني است .

به همين خاطرمسائل ريزدرباره ي حجاب درقران كريم مطرح شده ومامسلمانان هم به آن مومن وپايبندبوده ايم اماعليرغم ايمان وپايبندي اغلب ان رابه خوبي نمي شناسيم حتي بعضا"نمي دانيم كه آياقرآن كريم حجاب را مطرح كرده است يا خير؟!مسلم است كه در اين صورت دچار مشكل خواهيم شد و نمي توانيم از آن به خوبي دفاع كنيم و مانند گذشته انديشه هاي غلط و بي اساس به نام آن رواج خواهد يافت .عشق وايمان به دين در جامعه ي ما قوي است و اشكال مادر ايمان يا عدم ايمان نيست بلكه در نشناختن اسلام و قرآن است كه به آن ايمان داريم.

لغت واصطلاح حجاب

لفظ حجاب يعني پرده حائل وساتر واصطلاحا"بببببه پوشش بانوان ((حجاب ))گفته مي شود .در قرآن لفظ حجاب وجود دارد ولي فقط درباره ي همسران پيغمبر (ص)به كار رفته آن هم نه به معني پوشش زنان .قرآن مصداق ونوع حجاب ومباحث ديگر آنرا دقيقا"بيان مي كند اما نه تحت عنوان حجاب .قرآن مبحثي تحت عنوان حجاب ندارد چنان كه اكثر مطالب را تحتعنوان خاصي مطرح نمي كند .اين از ويژگي هاي خاص قران است كه در عين حالي كه جوانب مختلف يك مسئله را توضيحمي دهد آن ها را تحت عناوين فصل بندي شده مطرح نمي كند .اين متكلمان و علما هستند كه موضوعات را دسته بندي و نامگذاري مي كنند واز آنها بحث ميكنند .درفقه هم لفظ حجاب براي پوشش بانوان به كار نمي رود بلكه به جاي آن لفظ ((ستر))به كار مي رود .ولي كلمه ي حجاب براي پوشش زن شايع واصطلاح شده ودر مبحث پوشش بانوان درهمين معني اصطلاحي كه پوشش است به كار مي رود نه معني لغوي ان كه پرده باشد .

بعضي گمان كرده اند كه حجاب اسلامي از آن جا كه لغت حجاب به معني پرده است يعني در پرده بودن زن !

وحجاب يعني ((پرده نشيني))وزن خوب زني است كه هميشه درخانه وپشت پرده باشد وبيرون نيايد !همين تلقي از حجاب موجب افراطي هايي شده ونيز موجب شده تا بعضي كه از انديشه قرآني اطلاع ندارند ويا دارند وخود را به ناداني مي زنند حجاب را به ((پرده نشيني ))تعبيركرده وبه آن حمله كنند .در مكتوب حاضر هرجا لفظ حجاب به كار مي رود معني اصطلاح آن درنظر است يعني پوشش نه معني لغوي آن يعني پرده

حجاب براي مرد

اولين آيات حجاب براي مردهاست .نخست دستوراتي راجع به رعايت حريم خانه ي ديگران مي دهد به اين كه هر كسي مي خواهد وارد خانه ي ديگري شود بايد اجازه بگيرد وبراهل خانه سلام كند وبعد وارد شود ونيزمي فرمايد اگر به در خانه اي بدون اطلاع رفتيد وصاحب خانه گفت بازگرديد بدون ناراحتي بازگرديد. سپس مي فرمايد:((اي پيامبر گرامي به مردان مومن بگو ديدگان خودرافرو پوشند دامن هاي خود را حفظ كنندكه براي ان ها موجب پاكي وطهارت بيشتر روح وجسم است .به درستي كه خدا به انچه مي سازند اگاه است )) .

چنان كه ديده ميشود اولين ايه امر به مردان است .قسمت اول ايه ي شريفه حجاب باطني يعني عفت وحيا وقسمت دوم حجاب ظاهري را بيان فرموده است .يعن نه خود به نامحرم نگاه كنند ونه خود را در معرض نگاه ديگران بگذارند.

حجاب براي زن

تا اين جا حكم حجاب براي مردها تمام شده وحكم براي زنان شروع مي شود .در ايه ي31سوره ي نور مي فرمايد :

((وبهزنان مومن بگوكه ديدگان خود را فرو پوشند ودامن هاي خود را حفظ كنند وزينت هاي خودرا اشكار نكنند مگر زينت هاي ظاهر را وسرو گريبان هاي خود را با مقنعه يا روسري بپوشانند وزينت هاي خود را اشكار نكنند مگر براي شوهران خود ياپدران خود پدران شوهرهاي خود يا برادران خود يا پسران برادران خود يازنان خود يامملوكان خود يا مردان طفيلي كه گرايشي به زن ندارند يا كودكان غير مميزونيز پاهاي خود راطوري به زمين نزنندكه زينت هايي كه پنهان كرده اند اشكار شود واي مومنان همگي به سوي خداوند توبه كنيد شايد كه رستگار شويد )).

چنان كه ديده ميشود قسمت اول ايه كه مي فرمايد :

((بهزنان مومن بگو كه ديدگان خود را فرو پوشند ودامن هاي خود را حفظ كنند وزينت هاي خود را اشكار نكنند مگر زينت هاي ظاهر را ))

منهاي تغيير ضماير از مذكر به مونثدقيقا"مطابق با ان چيزي است كه براي مردان بيان فرمود يعني زنان هم بايد از نامحرم وبلكه ازاندام ممنوعه ي زنان ديگرچشم پوشي بكنند وهم چنين حواس ديگر خودرا نيز مواظبت كنند و دامن هاي خود راهم حفظ كنند واندام خودرا درمعرض ديد نا محرم وبلكه اندام ممنوعه خود را درمعرض ديد زنان ديگر هم نگذارند.

حضرت فاطمه(س) وحجاب

فاطمه (س)مظهرعفاف وتقوي سرمشق وسرور تمامي زنان مسلمان است .روزي پيا مبر (ص ) ازصحابه پرسيد :

چه چيز براي زنان از همه بهتر است .ياران ندانستندعلي(ع)خدمت فا طمه(س) پاسخ داد :

از همه بهتر اين است كه نه آنها مردان بيگانه را ببيند ونه مردان بيگانه انها را .چه كسي اين پاسخ را براي تو بيان كرد ؟عرض كرد:فاطمه(س)وحضرت فرمود :او پاره تن من است .

روشن است كه علي (ع)پاسخ رامي دانست وسوال از ان بزرگوار براي طرح مقام والا ومكانت عظيم فاطمه اطهراست .

جايگاه بلند و شخصيت والاي حضرت زهرا (س)روشن تر از ان است كه نياز به گفتگو داشته باشد در رواياتي امده است كه به هنگام تولد لباسي از بهشت براي ان حضرت اورده شد و جسمش پوشش كامل يافت تازمينه براي تعالي روحش باشد. زهراي اطهر اين برترين الگوي زن وعاليترين چهره ي بشريت گواينكه فريادگري عليه ظلم راپيشه داردوستم برامام خويش را برنمي تابدوازمحدوده خانه پابه بيرون مينهدودراجتماع حضورمي يابدوبابليغ ترين جمله هاازحق وحقيقت دفاع مي كندامااين همه درنهايت آرزويم حياوعفاف است : اودرحالي كه مقنعه رامحكم به سربسته وخودرادرجامعه اي فراگيرپيچيده بوددرجمع زنان بني هاشم درحالي كه جامه هاي بلندش قدمهاراپوشيده داشت باابهت آزرم ومتانت شگرفي قدم برميداشت وبراي همگامان راه رفتن اوگام زدن رسول الله (ص) رابه يادمياوردو…

آن حضرت اين شهادت راپس ازرحلت نيزپاس مي داردودستور ميدهدقامت بي جانش رادرحفاظي قراردهندكه حجم بدن نمايان نباشد.اسمابنت عميس ميگويد:روزي فاطمه (س)به من فرمود:من ازكارمردم مدينه كه زنان خودرابعد ازوفات به صورت ناخوشايندي براي دفن مي برندوتنهاپارچه اي براو مي افكنندكه حجم بدن ازپشت آن نمايان است ناراضي ام .

اسماگفت:من درسرزمين حبشه چيزي ديده ام كه با آن جنازه مردگان راحمل ميكنندشاخه هايي ازدرخت نخل رابرميدارندو به صورت تابوت مخصوصي درمي آورندپارچه اي روي چوبهاي آن مي افكنندسپس بدن رادرون آن مي گذارندبه گونه اي كه بدن پيدانمي شود.

هنگامي كه فاطمه (س)اين مطلب را شنيدتبسم نمودواين تنها تبسم اوبعدازوفات رسول(ص)بود.

به جهت اهميت موضوع چنين وصيت فرمود :براي من تابوتي تهيه كن كه در موقع حمل جنازه بدنم پيدا نباشد وطرز ساختنش چنين و چنان باشد . اين بانوي اطهر با اين همه عظمت و جلالت وحراست از جايگاه بلند عفاف در زندگي چونوارد قيامت شود فريادي بر خواهد آمد كه:اي مردم چشمهايتان را ببنديد تا فاطمه (س)دختر رسول اكرم عبور نمايد .پيروي از آن بزرگوار والگوگيري آن حضرت درگرو آن است كه زن مسلمان چون اوحق راپاس دارد و بسان اوازعفاف وحرمتشحراست كند وهمانندآن حضرت پوشش كامل را رعايت نمايد ووجودوزندگي ورفت وآمد وحضورش درجامعه نمادي از عفاف آزرم وشكوه باشد.

حجاب و نهضت عاشورا

در نهضت عاشورا نيز زنان حضوري جدي ونقشي عظيم دارنددرعين عفاف آزرم وبا شكوه پوشش.

آنان در اوج مصائب و سختيها حريم عفاف وحجاب را پاس داشتند وبه آخرين وصيت پيشواي بزرگ شهامت معلم بي بديل شهادت امام حسين (ع) را كه در استانه رفتن به ميدان نبرد آويزه گوش قرار دادند كه فرمود:آماده مصيبت باشيد لباسهاي (روي) خودرا بپوشيد بدانيد خداحامي شماست وازشمامحافظت ميكند وازشر دشمنان نجاتتان

ميدهد وعاقبت امورتان را خيرميكند…بنگريدامامحسين(ع) در اخرين لحظات حيات زنان رابه حجاب وپاس دا شتن حرمتشان سفارش ميكند .انان نيز چنين مي دانستند كه غداره بندان سپاه يزيد وازمندانوبد سگالان ارتش بني اميه اسير زرق وبرق دنياست زيورالاتخود را بسوي انان پرتاب كردند تا در پي غارت انان قدريبياسايند.زينب (س)كه پيام اور اين حماسه وقا فله سالار اين پيامبراننور است در كو فه و براي بيدار و جدانها و لرزاندن دلها وبهوشاوردن خفتگاندر عين عفاف و از رم سخن گفت:كلام زينب (س)و منش والاياو به هنگام سخن گفتن به گو نه اي بود كه گفتند:بخدا سو گند هرگز زن با ازر ميرا ند يدم كه از زينبشيواتر سخن بگو يد .ان حضرت با همه ي شكوه وشهامت در مجلس يزيد بپا خاست وپرده دري ان مدعي خلافت را برسرش كوفت و فرياد زد كه:ايا عدالت همين است كه زنان و كنيزان خود را در پس پردهبنشاني و دختران رسول خدا (ص)را در مجلس بيگانگان بر پابداري .پرده زنان ما را هتك كردي ونقاب از چهره شان به غارت…

عوامل بد حجابي وبي حجابي

بي حجابي پديده اي است اجتماعي كه براي رسيدن به عوامل و علل آن بايد با نگاهي اجتماعي مسائل و زمينه هاي آن راكاويد.اين بحث از جهات مختلفي قابل توجه است وبي گمان در چگونگي پيدايش و رشد و گسترش آن نمي توان به يك يا چندعامل بسنده كرد.چنانكه راه حلهاي اين معضله ي اجتماعي را نيز نمي توان ساده انگارانه در مطالبي محدودكرد.

1-تلاش استعمار درزدودن پوشش

2-دگرگوني ارزش ها

3-الگوهاي نا هنجار

4-خلأ هاي دروني

منابع:

1-آيات حجاب،عباس فتحي،جلد اول،انتشارات نسل سومتهران،زمستان1381

2-حجاب از ديدگاه قرآن و سنت،فتحيه فتاحي زاده،جلداول،انتشارات دفتر تبليغات اسلامي،قم،زمستان1379

3-مجله خانواده ي سبز،بهار83،شماره ي107