بسمه تعالی

در باره نهضت امام حسین علیه السلام چند سوال مطرح می شود که ماهیت و علل قیام را روشن می سازد.
سوالاتی که اکثر جوانان امروزه در اذهان خود به دنبال پاسخی برای آن هستند.
اگر یزید برای بیعت از امام حسین(ع) پافشاری نمی کرد؟ اگر مردم کوفه امام را دعوت نمی کردند و یا چرا امام با آنکه آگاه بود از مصائب کربلا، باز به همراه اهل بیت به سمت عراق حرکت کرد؟
باید مقدمتا یادآور شویم که برخلاف پدیده های طبیعی که اکثرا تک ماهیتی هستند، پدیده های اجتماعی، می تواند چند ماهیتی باشد. برای مثال یک فلز در آن واحد نمی تواند هم فلز باشد و هم مس ، ولی پدیده ی اجتماعی می تواند چند بعد داشته باشد.
قیام امام حسین(ع) هم از نوع پدیده اجتماعی بود و عوامل مختلف در آن تأثیر داشت.
سه عامل در پیدایش آن موثر بود. 1- درخواست بیعت امام حسین با یزید و پافشاری برآن
2- دعوت مردم کوفه از امام حسین(ع)
3- امر به معروف و نهی از منکر که حضرت امام از مدینه با این شعار به سمت عراق حرکت کرد.
مخالفت امام حسین(ع) از بیعت با یزید

از نظر امام حسین(ع) که با بیعت معاویه هم مخالف بود، بیعت با یزید نه تنها صحه گذاشتن بر خلافت شخص ننگینی مانند او بود بلکه تأیید کردن بدعت تأمین رژیم سلطنتی بود که معاویه پایه گذار آن بود.
امام با اهل بیت و گروهی از بنی هاشم مدینه را به سمت مکه ترک گفت و در برابر بیعت و پافشاری بر آن مخالفت فرمود.
امام حسین در مکه اقامت گزید و به افشای ماهیت ضد اسلامی رژیم پرداخت و مردم کوفه با به یاد داشتن حکومت عدل امام علی(ع) به امام نامه نوشتند و سران کوفه تصمیم گرفتند که امام را دعوت کنند.
دعوت مردم کوفه
ارسال نامه ها از سوی شخصیت ها و گروه های مختلفی به نزد امام رسید و برخورد امام عکس العمل مثبت بود و ماهیت نوعی تعاون و همکاری با عراقیان به شمار می رفت و امام دعوت مردم کوفه را قبول فرمود.
امر به معروف و نهی از منکر
امام حسین(ع) با هدف اصلی امر به معروف و نهی از منکر از مدینه حرکت کرد و اگر بیعت هم نمی خواستند باز قیام را لازم می دانستند.
منطق امام منطق اعتراض و تهاجم بر حکومت ضد اسلامی بود. چون جهان اسلام را فساد و منکرات و آلودگی فرا گرفته بود. حکومت وقت چون سرچشمه فساد درآمده بود و امام مسئولیت شرعی داشت و قیام را یک وظیفه الهی می دانست .
پس قیام امام هم حالت دفاعی در برابر بیعت داشت و هم موضع همکاری و تعاون با مردم عراق و ماهیت هجومی که در برابر فساد و حکومت غیر اسلامی ایستادگی فرمود.
یادداشتی از طاهره حاجیلو

منبع: سیره پیشوایان استاد محقق مهدی پیشوائی